En generatie Z. Het thema van het Internationale Fotofestival 2020 van Noorderlicht.
Op Social Media, met name Instagram en TikTok, wordt tegenwoordig de 'hashtag Boomer' gebruikt. Ooit spraken we van de 'baby boomer': baby's die tijdens of net na de tweede wereldoorlog werden geboren. Maar tegenwoordig staat de term #boomer voor een ouder persoon met 'ouderwets of conservatief' gedachtegoed.
Hoewel ik eind volgend jaar een halve eeuw op deze aarde beweeg, is dat laatste niet bepaald een beeld waarin ik mijzelf herken. Trends en technologische ontwikkelingen volg ik bijvoorbeeld nog altijd. Alleen de nieuwste modetrends en muziek of het uitgaansleven beheersen mijn leven niet meer, wat bij de veel jongere 'zoomer' sneller het geval zal zijn.
Tóch werd ik uitgenodigd door Corine Hörmann, hoofd van Noorderlicht educatie, om mij als 'boomer' te laten interviewen door een 'zoomer'. In het interview zou de boomer reflecteren op een video van de kunstenaars Tommy Smits & Daniel Dmyszewicz. Deze video is momenteel aan de rechterzijde van museum Belvédère in Heerenveen te zien. In de buitenlucht dus.
De zoomer was in dit geval een stagiair fotografie, studerend aan het Noorderpoortcollege. Een betere stageplek dan bij Noorderlicht kon deze student vast niet wensen. En een leukere opdracht dan met je medestudenten een podcast opnemen voor Noorderlicht al helemaal niet. Mijn stagedagen begonnen vroeger met het schoonmaken van het toilet.
Bij alle interviews haakten de studenten in op het thema van het Internationale fotofestival 2020 van Noorderlicht, dat momenteel in de galerie in Groningen, maar ook bij afslag BLVD en museum Belvédère in Heerenveen plaatsvindt. "Generation Z". De generatie waartoe ook deze studenten zelf behoren, want ook zij zijn geboren na 1995 en voor 2010.
Omdat ik het altijd weer leuk vind om gesprekken te voeren met jongeren over interessante thema's zoals het klimaat, fotografie en/of kunst, heb ik met het interview ingestemd. Het resultaat zie je in de video hieronder. Ja, helaas, het werd toch een video, ipv podcast. Het huren van apparatuur voor dit interview bleek al kostbaar genoeg. Spotify werd daardoor onbetaalbaar.
@Kenleyuil98
Zoals je in de video ziet, werd er ook een 'zoomer' geïnterviewd. Ook hij is een student fotografie aan het Noorderpoortcollege, maar vooral een veelbelovend talent als je het mij vraagt. Zijn naam is Kenley, heeft nog geen website, maar op Instagram al meer dan 2.000 volgers.
Het ontroerde mij dat Kenley tijdens dit interview vertelde, dat hij eerst niet zijn hart durfde te volgen, omdat zijn ouders er steeds weer op bleven hameren dat hij beter een opleiding kon kiezen die een grotere kans bood op een goed betaalde baan. Kijkend naar zijn foto's (klik dus ècht even op het Instagram-symbool hierboven) ben ik blij dat hij zijn hart wèl heeft gevolgd.
Els Zweerink
Sammie - dwars door de lens (2018 - lopend)
En zo moest ik ook meteen weer aan Kenley denken, toen ik vrijdag een ijzersterke fotoreportage zag over 'Sammie', de zoon van fotograaf Els Zweerink. Een jongen van ongeveer dezelfde leeftijd als Kenley en ze lijken ook nog enigzins op elkaar. Maar Sammie heeft ADHD, blowt en spijbelt en heeft niets met de prestatiemaatschappij waarin we nu leven. Iets wat zijn moeder zorgen baart. Ze lijkt de grip op hem te verliezen en besluit zijn leven daarom op afstand, maar wel via de lens, te volgen.
Rechts: Sammie. Linksboven: zijn vrienden, of te wel: generatie Z.
Deze reportage zag ik dan ook op het Internationale fotofestival 2020 'Generation Z' van Noorderlicht. Deze serie is eveneens te zien in museum Belvédère in Heerenveen. Persoonlijk vond ik dit de meest overtuigende, sprekende en communicatieve serie die ik op het festival gezien heb en het meest passen bij het thema.
Lees hier meer over deze reportage van Zweerink in een artikel van de Volkskrant >>
Van 1984, via 2009 naar 2020
Ook ik was een lastige puber vroeger die zich niet begrepen voelde, spijbelde en blowde. Liet mij toch als je't blieft gewoon lol maken en tekenen! En zo erg is het toch ook weer niet dat ik mijn haren met zeep verstevig en inkleur met gekleurde houtskool? Toch durfde ik jaren later mijn hart niet te volgen, want ik liet mij uiteindelijk beïnvloeden door 'goed bedoelde adviezen' van familieleden en hun vrienden. En ja, de huur moest wel betaald worden. En die andere vaste lasten logen er ook niet om. Totdat ik op 33 jarige leeftijd uiteindelijk een burn out kreeg door een zeer veeleisende en veel te hard-zakelijke baan, ik werkte toen als assistent-inkoop voor een modebedrijf, die me doodongelukkig maakte. Toen besefte ik dat het toch ècht anders moest. Het was nu of nooit. Datzelfde jaar besloot ik alsnog naar de kunstacademie te gaan en naar Groningen te verhuizen.
Rein Jelle Terpstra
De kunstacademie ervoer ik als een enorme bevrijding en één grote speeltuin. Daar kon ik helemaal mijzelf zijn. Hier voelde ik me thuis. Een van de leukste opdrachten vond ik toch wel die van docent en kunstenaar Rein Jelle Terpstra, in 2009: maak een foto waarin een TV voorkomt. Ik moest toen al gauw aan mijn eigen kindertijd terugdenken. Zo keek ik als kind erg veel Tv en had altijd het gevoel dat ik verbinding kon maken met de persoon aan de andere kant van het scherm. Ik praatte dan ook altijd terug en hoopte dan dat ze mij ook konden horen. Op het thema 'verbinding maken' ben ik verder gaan denken en zo onstond de foto hieronder.
Vooruitziende blik
Het leek wel een vooruitziende blik, wetende dat Facetime of Zoom toen nog niet bestonden. En misschien ook leuk om te weten: dit is een analoge foto! Ik heb mijzelf daar eerst (analoog) gefilmd, de video vervolgens op een VHS-band overgezet en deze via de VHS-videorecorder afgespeeld. Mijn voormalige vriend heb ik gevraagd voor mij te acteren en van die twee elementen samen maakte ik deze foto. Geen Photoshop dus of ander knip-en-plak-werk en ook geen nabewerking.
'Het contact' (2008)
Alone Together (2018)
Guus Voorham (1990)
Des te interessanter vond ik het daarom om nu de (digitale) video-installatie 'Alone Together' (2018) van Guus Voorham (1990) te ontdekken in ditzelfde museum en op ditzelfde festival:
Een fragment uit de video-installatie 'Alone Together' (2018) van Guus Voorham. De vrouw spreekt, net als ik in 2009, de kijker liefkozend toe.
Girlfriend role-play
In deze video-installatie zie je een reeks YouTube-filmpjes voorbij komen van jonge vrouwen die doen alsof ze jou aandacht, waardering en liefde geven. Dit blijkt in America erg populair te zijn en wordt daar 'Girlfriend roleplay' genoemd. Veel kijkers ervaren dit als zeer geruststellend en betoverend. Aldus de tekst op het informatiebord van Noorderlicht. "Maar, wat als intimiteit een product wordt?" staat er vervolgens. Wat een goede vraag van Guus. Want gaat YouTuber 'Softlygaloshes' straks reclame toevoegen voorafgaand aan haar 'liefkozende' ASMR* kusjes en 'fluisteringen' in je oor? Moet de kijker gaan abonneren op haar 'kanaal', zodra ze eenmaal het gewenste aantal kijkers heeft bereikt?
*ASMR staat voor: 'Autonomous Sensory Meridian Response'. Video's waarin auditieve en visuele stimuli een gevoel van plezier kunnen opwekken bij de kijker.
Klik hier om kusjes en fluisteringen in je oor te ontvangen van "Softlygaloshes': >>
Zenden en bekijken
Persoonlijk vind ik de video, die je via de groene knop hierboven kunt bekijken, ontzettend naar. Hier wordt, mijn inziens, misbruik gemaakt van andermans' eenzaamheid. Of is dit altijd nog beter dan helemaal geen aandacht? Wat als deze trend zich doorontwikkeld tot commercie? Je leven laten beheersen door een mobiele telefoon, Appen in plaats van bellen, praten met SIRI en Google ipv met een partner, naar bed met een plastic pop (heb ik overigens nog niet geprobeerd ;) en vergaderen via ZOOM vind ik persoonlijk al erg genoeg. Het contact tussen mensen wordt zo steeds onmenselijker en minder diepgaand. We zijn steeds meer aan het 'zenden' en aan het 'bekijken'. Althans, zo zie ik het nu. Maar ja, wie ben ik?
Een #boomer blijkbaar. En inderdaad, als ik dit artikel teruglees, vergelijk ik wel erg veel met 'vroeger'. Ohwjee. Ik word echt ouder. Maar conservatief? Nee. Ouderwets misschien? Hmmm...de zoomer vindt vast van wel.
'Generation Z', thema van het Noorderlicht Internationaal Fotofestival 2020
is nog t/m 20 september a.s. te zien. Meer info via: https://www.noorderlicht.com